Basit Usulde Vergilendirme Nedir? Basit Usule Tabi Olmanın Şartları Nelerdir?

Çalışan ve gelir eden herkes vergi mükellefi sayılır. Çalıştıkları şartlar ve yaptıkları işler mükellefi oldukları vergi türlerini etkiler ve değiştirir. Bu vergi türlerinden biri basit usül vergidir. Basit usulde vergilendirme gerçek usulun uygulanamadığı durumlar için geçerlidir. Kişinin basit usule geçiş şartlarını sağlamış olması gerekir. Basit usul ne demek diye soranlar için basit usulde vergilendirmeyi, basit usul hadlerini, basit usul kazanç indirimini, basit usul fatura kesimi ve daha birçok merak konusu başlığı bu yazımızda açıkladık.

Basit Usulde Vergilendirme Nedir?

Basit usulde vergilendirme, bir hesap dönemi içinde elde edilen gelir ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farka uygulanan vergilendirmedir. Gerçek usule tabi olan mükellefler gelir vergisi, stopaj vergisi, KDV öderken basit usule tabi olan mükellefler sadece basit usulde ticari kazançlarının vergisini öder. İki usulde de ödenecek vergi tutarı elde edilen kazanca göre belirlenmektedir. 1998 yılında 4369 sayılı Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu'nda yer alan "Götürü usulde vergilendirme" esası kaldırılarak yerine "Basit usulde vergilendirme" esası getirilmiştir.

Basit Usule Tabi Olmanın Şartları Nelerdir?

Basit usul vergi mükellefi olmanın genel şartları aşağıdaki gibidir. Aşağıda belirtilen basit usul şartları 2022 yılı için geçerlidir:

• Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak,
• İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamı büyükşehir belediye sınırları içinde 2021 takvim yılı için 12.000 TL'yi, diğer yerlerde 2021 takvim yılı için 7.600 TL'yi aşmamak,
• Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmamak.
• Basit usule tabi olmanın özel şartları:
• Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının 2021 takvim yılı için 150.000 TL'yi aşmaması veya yıllık satışları tutarının 2021 takvim yılı için 240.000 TL'yi aşmaması,
• 1 numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hâsılatının 2021 takvim yılı için 76.000 TL'yi aşmaması,
• 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının 2021 takvim yılı için 150.000 TL'yi aşmaması gerekmektedir.

Basit Usul Vergi Ne Kadar Ödenir?

21.12.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 317 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile Gelir Vergisi Kanununda yer alan ve 2022 yılında geçerli olacak; gelir vergisi tarifesi, mesken istisna tutarı, çalışanlara verilecek yemek bedeli ve servis bedeline ilişkin istisna tutarı, binek otomobillere ait gider ve amortisman sınırları, engelli hizmet erbaplarının yararlanacağı engellilik indirimi tutarları, basit usule tabi olmanın genel ve özel şartlarına ilişkin hadler, diğer kazanç ve iratlara ilişkin istisna tutarları, yıllık beyanname ile beyan edilmeyecek kazanç ve iratlara ilişkin beyanname verme sınırları gibi maktu had ve tutarlar yeniden değerleme oranında (%36,2) artırılmıştır. Ayrıca, aynı Genel Tebliğde basit usulde vergi hesaplama, basit usul kazanç tespiti ile ilgili hususlar ve menkul sermaye iradının beyanında basit usul kazanç indirimi oranı uygulaması hakkında açıklamalar da yer almaktadır.

Milli piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için özel hadler belirleme yetkisi 193 sayılı Kanunun 48. maddesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığına verilmiştir. Bu yetki kullanılarak 2021 yılı için 313 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenen tutarlar, 317 seri no.lu GVGT ile yeniden belirlenmiştir. Buna göre, anılan maddelerin ticaretini yapanların, 2022 takvim yılında da basit usulden yararlanabilmeleri için alış, satış veya hasılatlarının 31/12/2021 tarihi itibarıyla aşağıda belirtilen hadleri aşmaması gerekmektedir.

Emtianın Cinsi	Büyükşehir Belediye Sınırları Dışında Kalan Yerlerde	Büyükşehir Belediye Sınırları Dışında Kalan Yerlerde	Büyükşehir Belediye Sınırları Dışında Kalan Yerlerde	Büyükşehir Belediye Sınırları Dışında Kalan Yerlerde
	Yıllık Alım Ölçüsü (TL)	Yıllık Satış Ölçüsü (TL)	Yıllık Alım Ölçüsü (TL)	Yıllık Satış Ölçüsü (TL)
Değerli Kağıt	340.000	380.000	420.000	490.000
Şeker –Çay	250.000	340.000	320.000	400.000
Milli Piy. Bil., Hemen Kazan, Süper Toto vb.	250.000	340.000	320.000	400.000
İçki (Bira ve Şarap Hariç) -İspirto– Sigara–Tütün	250.000	340.000	320.000	400.000
Akaryakıt ( LPG hariç )	380.000	400.000	490.000	570.000

Belirtilen bu malların alım satımı ile uğraşanlar hakkında, basit usulün özel şartları bakımından yukarıdaki hadler dikkate alınmak suretiyle, 2/5/1982 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 136 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğindeki hesaplamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır

Basit Usule Tabi Mükelleflerin Gün Sonunda Toplu Belge Düzenlemesi: Basit usulde vergilendirilen mükelleflerle ilgili olarak 6.12.1998 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 215 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile getirilen, belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlenmesine ilişkin uygulama 31/12/2022 tarihine kadar tekrar uzatılmıştır.

Basit Usul ile Gerçek Usul Arasındaki Farklar Nelerdir?

Gelir Vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbapları kazancın tespiti bakımından “Basit Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” ve “Gerçek Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” olarak ikiye ayrılırlar. İkisinin arasındaki farkı inceleyecek olursak Gerçek Usule Tabi olan mükellefler KDV, gelir vergisi, stopaj vergisi öderken Basit Usule Tabi olan mükellefler yalnızca basit usulde ticari kazançlarının vergisini öder. İki usulde de ödenmesi gereken sabit bir rakam bulunmamakla birlikte bu noktada ödenecek vergi tutarı elde edilen kazanca göre belirlenir. Bu durumda basit usul, vergisel anlamda istenilen şartlara haiz olan mükellefler için ticari kazancın tespit edilme yollarından bir tanesi olup çeşitli vergisel avantajları olan bir vergilendirme şeklidir. Basit usul, diğer mükellefiyet türlerinde farklı olarak birtakım kolaylıklara sahip olduğu için, adından da anlaşılacağı üzere en basit mükellefiyet şeklidir.

Basit Usulde Vergi Mükellefi Nedir?

31.12.1998 yılına kadar “götürü usul” denilen ve elde ettikleri gelir ne kadar olursa olsun hepsi aynı tutarda maktu vergilendirmeye tabi olan bir kısım mükellef grubunu 4369 sayılı kanunla 01.01.1999 tarihinden itibaren elde ettikleri gelire göre vergilendirmek amacıyla basit usul denilen bir yönteme geçirmişlerdir. Bu tarihten itibaren basit usul mükellefleri her yıl elde ettikleri gelirlerin takip eden yılın şubat ayı içinde vergi dairesine beyan edilmesi hesaplanan gelir vergilerini de Şubat ve Haziran olmak üzere iki eşit taksitte öderler. Ve böylece ticari kazanç sahiplerinin kazançlarının tespit usulü açısından Gelir Vergisi Kanunu’nun 37’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca ya gerçek usulde ya da basit usulde vergilendirilmektedirler.

Basit Usule Tabi Olan Meslekler Nelerdir?

Basit usulde gelir vergisine tabi olanlar, marangoz, mahalle bakkalı, küçük esnaf, terzi, berber, tesisatçı gibi meslek gruplarını kapsar. Ama belirttiğimiz bu mesleklerin hepsi de basit usul mükellefi olamazlar elbette. Çünkü basit usule tabi olmanın bir genel bir de özel olmak üzere iki temel şartı vardır. Basit usulden yararlanmak isteyen ticaret erbapları genel şartların tamamını özel şartlardan da kendine uygun olanı taşımak zorundadır. Vergi mükelleflerinin basit usule tabi olup olmadıklarını tespit etmek için basit usul meslek grupları içinde olup olmadıklarını ve özel şartlara tabii olup olmadıklarını incelemeleri gerekir. Eğer basit usul esnafın ek gelirleri mevcut ise basit usulde vergilendirmeden yararlananlar arasında olmayacaktır.