Geçici Vergi Nedir?

Geçici vergi, gelir vergisi mükelleflerinin, 3 aylık periyotlar ile ödediği kar üzerinden alınan vergidir. Yani yıllık gelir vergisinin yıl içerisinde taksitler halinde ödenmesi durumudur. Geçici vergi bu nedenle peşin vergi olarak da adlandırılmaktadır. Yıl içerisinde ödenen bu vergiler, ilgili yılın gelir vergisinden mahsup edilmektedir. 

Geçici Vergi Oranları Nedir?

Geçici vergi oranları her yıl Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilir. Üçer aylık dönemlerde kar/zarar durumu kümülatif olarak (yılbaşından ilgili dönemin sonuna kadar) hesaplanır ve bir önceki dönem hesaplanan geçici vergi tutarı beyannamede düşülür, böylece sadece bir önceki döneme ilave olarak elde edilen kar üzerinden vergi tahakkuk eder. Bir önceki dönem hesaplanan geçici vergi tutarı ise beyannamede düşülür. Aşağıdaki tabloda yıllara göre vergi oranları belirtilmiştir.

Geçici Vergi Nasıl Hesaplanır?

Geçici vergi hesaplaması, kümülatif olarak yapılır ve önceki dönemde ödenen tutar düşülür. Dolayısı ile son dönemde ödenmesi gereken tutar tespit edilir. Yani hesaplanan rakamdan, ilgili döneme ilişkin daha önceden ödenen geçici vergiler ve buna tabii olan kazançlara ilişkin tevkifat yoluyla ödenen vergiler mahsup edilir. İlgili dönemde ödenecek tutar bu şekilde bulunur. Geçici vergi hesaplaması yaparken takip edilmesi gereken adımlar şunlardır:

• İlgili dönemin gelir ve giderleri dikkate alınarak ticari bilanço karı bulunur.
• Ticari bilanço karı üzerine KKEG (kanunen kabul edilmeyen giderler) eklenir.
• Geçmiş yıllara ilişkin zararlar var ise bunlar düşülür. 
• İlgili kanunda yer alan şartları sağlamaları halinde bağışlar, AR-GE giderleri ve diğer özellikli işlemler istisna kapsamında yer alır ve vergiden indirilir. Bu şartları sağlayan istisna ve indirimler düşülür.
• Bu işlemlerin ardından matrah bulunur ve ilgili vergi oranına göre hesaplama yapılır.
• Aynı mali yıl içinde ödenen geçici vergi düşülür.
• Mahsup edilecek tevkifat düşülür.

Geçici Vergi Kaç Ayda Bir Ödenir?

Geçici vergi ödemeleri, Maliye Bakanlığı tarafından alınır. Geçici vergi hesaplaması, mükellefler için geçici vergi verilmesi gereken dönemin üçer aylık kazançlarına bakılarak yapılır. Geçici vergi uygulamasının amacı,

• Devletin vergi tahsilatını, mükelleflerden 3 aylık dönemlerde peşinen alması ile vergi tahsilini daha erken yapabilmesi,
• Vergi mükelleflerinin de vergi yükünü ödeme açısından kolaylaştırmasıdır.

Geçici Vergi Beyannamesi Nedir?

Geçici Vergi Beyannamesi, kazanç vergilerinin tahsilatını öne almayı ve kazançların elde edildiği takvim yılına dağıtmayı amaçlamaktadır. Geçici Vergi Beyannamelerine, mükelleflerin durumlarına göre eklenmesi gereken belgeler şunlardır:

• Kurumlar vergisi mükellefleri ve bilanço defteri tutan mükelleflerin gelir tablosu eklemesi gerekir.
• İşletme defteri tutmakla yükümlü mükelleflerin beyannamelerine hesap özeti eklemeleri gerekir.
• Serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin ise beyannamelerine serbest meslek kazancı bildirimi eklemeleri gerekir.

Geçici Vergi Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

Geçici vergi beyannameleri, ilgili 3 aylık hesap döneminin bitimini takip eden 2. ayın 17. gününe kadar verilir ve ödenir. 3 aylık hesap dönemleri ve beyanname tarihler şu şekildedir:

• 1. geçici vergi dönemi ( Ocak, Şubat, Mart) 14 Mayıs akşamına kadar beyan edilir. 17 Mayıs akşamına kadar ödenir. 
• 2. geçici vergi dönemi ( Nisan, Mayıs, Haziran) 14 Ağustos akşamına kadar beyan edilir. 17 Ağustos akşamına kadar ödenir. 
• 3. geçici vergi dönemi ( Temmuz, Ağustos, Eylül) 14 Kasım akşamına kadar beyan edilir. 17 Kasım akşamına kadar ödenir. 
• 4. geçici vergi dönemi ( Ekim, Kasım, Aralık) 14 Şubat akşamına kadar beyan edilir. 17 Şubat akşamına kadar ödenir. 

Vergi beyannamesi, belirtilen tarihlerde yapılması gerekirken, geç kalınması dahilinde bazı ceza durumları söz konusu olmaktadır. 

• %10 oranını aşmayan durumlarda eksik beyan edilmesi halinde, ceza ya da faiz gibi bir yaptırım söz konusu olmamaktadır. 
• %10 üzerinde olan beyanlarda, beyan kısmın aştığı kadar, vergi cezası ve gecikme faizi gibi yaptırımlar uygulanacaktır.

  Geçici Vergi Hesaplamasını Kim Yapar?

  Geçici vergi, vergi mükellefi tarafından hesaplanır. Hesaplanan geçici vergi, beyan edildikten sonra Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından duyurulan anlaşmalı bankalara ödeme işlemi gerçekleştirilir.

  Kimler Geçici Vergi Öder?

  Geçici vergi, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefleri için hazırlanmaktadır. Cari vergilendirme dönemleri ele alınarak, kurumlar ve gelir vergisine tabi tutulması ile 3 aylık gelirler üzerinden hesaplanmaktadır. Bazı vergi türlerinden farklı olarak, peşin bir şekilde ödenmesi gerekmektedir. Geçici vergi mükellefi olan kurumlar ve kişiler şu şekilde sıralanabilir:

  • Gerçek usulde vergilendirilen, 
  • Ticari kazanç elde eden gerçek kişiler,
  • Serbest meslek erbapları,
  • Adi ortaklıkların, ortakları
  • Kollektif şirket ortakları,
  • Komandit şirketlerde komandite ortaklar.

  Kimler Geçici Vergi Ödemez?

  Geçici vergi mükellefi olmayan kişiler şu şekilde sıralanabilir:

  • Basit Usulde vergilendirilenler,
  • Yıllara sari inşaat ve onarım işi yapan gerçek kişiler ( sadece bu iş ile ilgili gelirlerinden )
  • Ücret geliri elde eden gerçek kişiler,
  • Men­kul ser­ma­ye ira­dı elde edenler,
  • Gay­ri­men­kul ser­ma­ye ira­dı elde edenler,
  • Zi­rai ka­zanç sa­hip­le­ri gerçek kişiler,
  • Di­ğer ka­zanç ve irat elde eden­ler,
  • Ka­zanç­la­rı ver­gi­den is­tis­na edi­len ser­best mes­lek er­ba­pları,
  • No­ter bu­lun­ma­yan yer­ler­ için, Ada­let Ba­kan­lı­ğı tarafından ge­çi­ci yet­ki­li no­ter yar­dım­cı­sı ola­rak gö­rev­len­di­ri­len­ler.