Muhtasar Beyanname Nedir?

Muhtasar Beyanname Nasıl Hesaplanır?

Muhtasar beyannamede vergi, vergi borçlusundan değil vergi sorumlusundan tahsil edilir. Muhtasar beyannamede vergi tutarı, kazanç gelir sahibinin eline geçmeden önce vergi sorumlusu tarafından hesaplanır. Muhtasar beyannamede vergi tutarı stopaj yöntemi ile hesaplanır. Hesaplanan tutar kesintiye uğrar. Vergi tutarı vergi dairesine ödenir ve alan ücret gelir sahine aktarılır.

Muhtasar Beyanname Kodları Nelerdir?

1 Ağustos 2020 tarihi itibari ile muhtasar beyanname ile aylık Prim ve Hizmet Belgesi birleştirilmiştir. Aylık Prim Hizmet ve Belgesinin, muhtasar beyannameye eklenerek vergiler ile birlikte Gelir İdaresi Başkanlığına e-Beyanname sistemi üzerinden ulaştırılması sureti ile vergi beyannamesi ve SGK bildirimlerinin aynı anda yapılmasını sağlamaktadır.

Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi (MUHSGK) vergi dairesi sistemine iletilirken muhtasar beyanname kodlarının doğru bir şekilde kullanılmasına dikkat edilmelidir. Muhtasar beyanname kodları söz konusu işleme dahil tutulan ödemeleri belirtilmektedir ve şu şekilde sıralanabilir:

• 011: Asgari ücret ödemesini belirtir ve %15 oranında vergilendirilir.
• 012: Asgari ücret almayan çalışanların aldığı maaşı belirten ‘diğer ücretler’ ödemesini kapsar ve %15 ile %35 arasında vergilendirilir.
• 021: Serbest meslek sahiplerine yapılan ödemeleri belirtir ve vergilendirilmez.
• 031: Yapımı yıllara yayılmış inşaat işlerini kapsar ve %3 oranında vergi kesilir.
• 032: Kurumlara yapılan hakedişler niteliğinde olan ve yıllara yayılmış inşaat işlerini kapsar, yine %3 oranında vergilendirilir.
• 041: Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 sayılı maddesinde yer alan kira ödemesi vb. ödemeleri kapsar ve %20 oranında vergilendirilir.
• 042: Kooperatiflere ait olan taşınmazların kiralanması karşılığında yapılan ödemeleri kapsar ve %20 oranında vergilendirilir.
• 093: Ticari borsalarda tescil edilip satın alınan diğer zirai mahsuller için yapılan ödemeleri kapsar ve %3 oranında vergilendirilir.
• 094: Ticari borsalarda tescil ettirilmeden satın alından diğer zirai mahsuller için yapılan ödemeleri belirtir ve vergilendirilmez.

Muhtasar Beyanname Kimler Verir?

Güncel düzenleme ve hükümlere göre Muhtasar beyanname vermekle yükümlü olan kişi ve kurumlar şu şekildedir:

• İş ortaklıkları
• Dernekler
• Vakıflar
• Yatırım fonu yönetiminde görev alan kişiler
• Kamu kuruluşları
• Kooperatifler
• İktisadi kamu müesseseleri
• Ticaret şirketleri
• Gerçek gelirlerini beyan etmek ve vergilendirmek zorunda olan serbest meslek çalışanları
• Kazanç olarak zirai ve bilançoya tabi çiftçiler

Muhtasar Beyanname Ne Zaman Verilir?

Muhtasar beyannameyi aylık ya da üç aylık periyotlar şeklinde verilebilir. Muhtasar beyanname verme işlemini üç aylık periyotlarla gerçekleştirmek için, işletmedeki çalışan sayısı on kişiyi geçmemeli ve vergi dairesi önceden bilgilendirilmelidir. 

Muhtasar beyanname üç aylık periyotlar halinde olarak düzenleniyor ise, ilgili dönemin son ayını takip eden ayın 26.'sının akşamına kadar verilmelidir. Eğer muhtasar beyanname aylık periyotlar ile düzenliyor ise, ayın 26. günü beyan edilerek ödenmesi gerekir.

Muhtasar beyanname verilecek olan ayın 26.'sı, tatil gününe denk geliyor ise, takip eden ilk iş gününe kadar beyanname verilerek, ödeme yapılmalıdır. 

Muhtasar Beyanname Nasıl Verilir?

Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur. Muhtasar beyannameyi elektronik ortama gönderebilecek kişi ve kurumlar aşağıda sıralanmıştır.

• E-Beyanname kullanıcısı olan mükellefler, bizzat kullanıcı kodu, parola ve şifresini kullanarak,  
• 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetki almış bir serbest muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavir ile aracılık veya aracılık/sorumluluk sözleşmesi bulunan mükellefler, sadece muhasebeci veya mali müşavirleri aracılığıyla,  
• Mal müdürlüğü mükellefi olup, bir muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavir ile sözleşmesi olmayanlar, varsa mevcut e-beyanname şifrelerini kullanarak, yoksa bağlı oldukları mal müdürlüğüne başvuruda bulunup kullanıcı kodu alarak,  
• Kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamakla birlikte vergi kesintisi yapma zorunluluğu bulunanlar/işverenler (dernekler, vakıflar vb.), varsa mevcut e-Beyanname şifrelerini kullanarak, yoksa bağlı oldukları vergi dairesine başvuruda bulunup kullanıcı kodu alarak,
• Vergi kesintisi yapmayan apartman yönetimleri, basit usul mükellefleri vb. muhtasar ve prim hizmet beyannamesi kullanıcı kodu alarak elektronik ortamda göndereceklerdir.

Muhtasar Beyanname Nasıl Doldurulur?

Gelir Vergisi Kanunu uyarınca hazırlanan muhtasar beyannamede aşağıda yer alan bilgilerin yer alması gerekmektedir:

• Vergi kesintisi yapanın adı ve soyadı veya unvanı ile adresi
• Muhtasar beyannamenin ilgili bulunduğu ay veya aylar
• Aylık ücret bordrolarının özeti
• Hizmet erbabının sayısı
• Hizmet erbabına verilen ücretler tutarı
• Ücretlerden yapılan vergi kesintisinin tutarı (Üç aylık muhtasar beyannamelerde her aya ait bordronun icmali ayrı gösterilir)
• Vergi kesintisine tabi diğer ödemeler
• Ödeme yapılan kişinin adı ve soyadı ile iş adresi, varsa bağlı bulunduğu vergi dairesi ve mükellef hesap numarası
• Ödemenin türü
• Ödemenin miktarı
• Ödemeden yapılan vergi kesintisi
• Muhtasar beyannamenin düzenlenme tarihi ve yetkili imza

Muhtasar Beyanname Vermeme Cezası Nedir?

Vergi mükellefi olan ve bir işletme sahibi olan vatandaşların tamamının beyanname vermesi zorunludur ve beyannameler verilmediği durumlarda cezai yaptırımlar uygulanmaktadır. Muhtasar beyanname vermeme cezası, usulsüzlük altında izlenen bir durumdur. Vergi mükellefi olan kişi ve kurumlar beyanname vermedikleri takdirde uygulanacak ceza, vergi cezası ve kaçakçılık olarak değerlendirilebilir. 

Vergi Usul Kanunu gereğince ibraz görevini yerine getirmeyen ve elektronik ortamlardan bildirim yapmayan kişiler 3 farklı cezaya tabi tutulabilirler. Bu ceza türleri şu şekildedir:

• Vergi cezası (ziyaı)
• Vergi kaçakçılığı
• Usulsüzlük

Beyanname verilmeyen ay sayısı ve çıkarılacak vergi durumuna göre ceza miktarı değişiklik gösterir. Diğer yandan beyanname verilmediği için vergi salımı da yapılacağından, çıkarılmayan vergiler salınım yoluyla ilave edilecektir.

Muhtasar Beyanname Hesaplama Örneği

Muhtasar beyanname hesaplama hakkında x şirketi üzerinden aşağıdaki örnek incelenebilir:

“X şirketi 15 çalışana sahiptir. X şirketi gerçek kişiden kiralanmıştır ve aylık 20.000 TL net kira bedeli ödemektedir. X şirketi çalışanlarından 3 kişi asgari ücret almaktadır. Bu durumda muhtasar beyanname nasıl hesaplanır?” 

Örnek olarak verilen X şirketinin muhtasar beyanname hesaplamasında dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir:

• X şirketi 10 kişiden fazla çalışana sahip olduğu için aylık olarak muhtasar beyanname verme zorunluluğu bulunmaktadır.
• Örnekte verilen bilgilere istinaden ücret gelirleri üzerinden  hesaplanacak gelir vergisi, asgari ücret alan 3 kişi için 011 kodu ile geriye kalan 12 kişi için ise 012 kodu ile beyan edilmelidir. 
• Ücret üzerinden hesaplanan damga vergisi tutarı ise asgari ücretli ve diğer ücretli ayrımı yapılmaksızın toplu olarak 302 kodu ile muhtasar beyannamede gösterilmelidir.
• Kira geliri ise brüt hale getirilerek stopaj oranı hesaplanmalı ve 041 kodu ile muhtasar beyannamede beyan edilmelidir. 

• Aşağıdaki hesaplamaya göre kira tutarı üzerinden hesaplanan ve beyan edilecek olan stopaj tutarı ise 5.000 TL olacaktır. 
• Brütleştirme Formülü : Net kira bedeli / 0,80 (20.000/0,8=25.000)
• Stopaj Tutarı : 25.000 x 0,20 = 5.000 TL