Geri Dön
29.08.2022

Müteselsil Sorumluluk Nedir? Müşterek Sorumluluk Nedir?

Müteselsil borçluluk, birden çok borçludan her birinin, alacaklı kişiye karşı borcun tamamından sorumlu olmayı kabul ettiğini bildirmesi durumudur. Müteselsil sorumluluk zincirleme sorumluluk olarak da ifade edilmektedir.

Müşterek sorumluluk var olan borca ortak olma durumudur. Müşterek sorumlulukta bir ortaklık söz konusu olduğu için, her bir ortağın var olan borcun kendi payına düşen miktarını ödemesi gerekmektedir. Müşterek sorumlulukta birden fazla borçlu borcun tamamından değil, borcun belirli bir payından sorumlu olmaktadır.

Müteselsil Sorumluluk Nedir?

Müteselsil sorumluluk,  borçların tamamından sorumlu olmak demektir. Müteselsil borçluluk, borçlu tarafın birden fazla kişiden oluştuğu durumlarda alacaklıların borçluyu borcun tamamından sorumlu tutması halidir. Müteselsil sorumluluk söz konusu olduğunda, borcun ifa edilmemesi halinde alacaklı kişi her bir borçluyu borcun tamamından sorumlu tutabilir. 

Müteselsil borcun kaynağı, Türk Borç Kanunu Madde 162’de belirtildiği üzere taraf iradeleri  veya kanun olabilir. Müteselsil borcun doğma durumu bu iki kaynağın dışında mahkeme kararı ile gerçekleşebilir. Müteselsil sorumluluk, Borçlar Hukukuna özgü bir kavram değildir. Aile Hukuku, Ticaret Hukuku veya Tüketici Hukukunda da müteselsil sorumluluk halleri öngörülmüştür.

Müteselsil Sorumluluk Halleri Nelerdir?

Müteselsilen sorumluluk, aynı sebepten kaynaklı sorumluluk ve farklı sebepler bağlı olarak ortaya çıkan sorumluluk olmak üzere iki ana temel kusura bağlı olarak değerlendirilir.

  • Aynı Sebepten Kaynaklı Müteselsilen Sorumluluk: Bu sorumluluk esasları; kusurdan kaynaklı tazminat yükümlülüğü, kusursuz olması halinde tazminat yükümlülüğü ve sözleşmeye dayalı olarak ortaya çıkan sorumluluk olmak üzere 3 şekilde değerlendirmeye tabi tutulur.
  • Kusurlu Sorumluluk Kapsamında Müteselsilen Sorumluluk: Zarara sebep olan kişiler zarardan önce anlaşarak ya da olay sırasında bir arada bulunmaları ve beraber ortak kusura bağlı bir durumdan zarara sebep olmaları halinde, tüm fertler zarardan yükümlü tutulurlar. Burada hukuken aranan şartlar şunlardır:
  • Tüm fertlerin ayni iradi davranışı sergilemeleri 
  • Hepsi beraber zarara neden olmaları
  • Ortak bir kusurun söz konusu olması 
  • Tek zarar oluşması
  • Kusuru Bulunmadığı Halde Tazminat Yükümlülüğü: Aynı ya da farklı sebeplere bağlı olarak birden çok zarar ortaya çıkması durumunda yetkili pozisyonunda olan kişilerin bu zararlardan dolayı sorumlu tutulmasıdır. 
  • İmzalanan Sözleşme Gereği Tazminat Yükümlülüğünün Ortaya Çıkması: Herhangi bir işletmede ya da gerçek kişiler ile tüzel kişiler arasında yapılan bir sözleşmede, zararların karşılanması konusunda bir anlaşma yapılıp sözleşme imzalandığı takdirde zararın meydana gelmesi halinde müteselsil sorumluluk söz konusu olacaktır.      
  • Farklı Sebeplere Bağlı Olarak Ortaya Çıkan Müteselsilen Sorumluluk: Meydana gelen zarara sebebiyle birçok kişinin farklı sebeplere bağlı olarak sorumlu tutuldukları durumdur. Fertlerin farklı sebeplere dayanarak aynı zarara sebebiyet vermiş olmaları sorumlu tutulmaları için yeterlidir. Burada iki durumun söz konusu olması gerekmektedir: 
  • Haksız fiilden kaynaklı sorumluluk
  • Kanun gereği kusursuz sorumluluk

Müşterek Sorumluluk Nedir?

Müşterek sorumluluk var olan borca ortak olmak demektir. Bir ortaklık söz konusu olduğu için, her bir ortağın var olan borcun kendi payına düşen miktarından sorumludur. Müşterek sorumlulukta birden fazla borçlu borcun tamamından değil, borcun belirli bir payından sorumlu olmaktadır.

Müşterek sorumluluk kararı birden fazla kişi için verilmiş ise, alacaklı kişi her bir borçludan ilgili borcun kendilerine düşen payını tahsil edebilme hakkına sahiptir. Borçlu olan kimse, alacaklının borcunun tamamını ödeme yükümlülüğünde değildir. Borçlu, alacaklı olan kimseye borcun kendi payına düşen kısmını ödediğinde borcu ödenmiş olur.

Borçlu tarafın birden fazla kişiden oluşması durumunda ise, alacaklı borç sahiplerinin her birini ancak Türk Borç Kanunu madde 162’de öngörülen müteselsil borçlarda borcun tamamından sorumlu tutabilir. 

Müşterek Sorumluluk Halleri Nelerdir?

Müşterek sorumluluk, var olan borca ortak olma halinde meydana gelir. Türk Borç Kanunu Madde 162’de “Birden çok borçludan her biri, alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olmayı kabul ettiğini bildirirse, müteselsil borçluluk doğar.” şeklinde belirtildiği üzere söz konusu bildirim yapılmamış ise müteselsil borçluluk ancak kanunda öngörülen hallerde doğar.

Müşterek Sorumluluk ve Müteselsil Sorumluluk Farkları Nelerdir?

Müteselsil sorumluluk bir borcun tamamından birden fazla borçlunun ayrı ayrı sorumlu olması durumudur. Müşterek sorumluluk ise, birden fazla borçlunun borcun tamamından değil belli bir payından sorumlu olma durumudur. 

Müşterek sorumlulukta borç sahipleri sadece borcun bir kısmından sorumlu tutulurken müşterek sorumlulukta; ortada birden fazla kişinin ödemekle yükümlü oldukları bir borç söz konusu ise bu borcu ödemek yalnızca bir kişinin sorumluluğunda değildir. Müşterek sorumlulukta borç, kişi sayısına göre pay edilerek alacaklı tarafından tahsil edilir.

Müteselsil Ne Demek?

Müteselsil kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir. Müteselsil, Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre zincirleme anlamına gelmektedir. Türk Borç Kanununda müteselsil kelimesi birden fazla kişinin bir borç veya zararın tamamının zincirleme ödenmesi halinde tek bir kişinin tüm borç veya zararı ödemesi anlamına gelen müteselsil sorumluluk hakkında kullanılır. Zincirleme borçluluk tabiri ile anlatılmak istenilen müteselsil borçluluk kavramıdır.

Müşterek Ne Demek?

Müşterek kelimesi, Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre ortak, birlikte, ortaklaşa el birliğiyle yapılan veya hazırlanan anlamlarına gelmektedir. Müşterek kelimesi genel olarak ortak kavramıdır. Türk Borç Kanununda müşterek kelimesi, ortada birden fazla kişinin ödemekle yükümlü oldukları bir borç söz konusu ise borcun ödenmesi konusunda ortak olan kişilerden söz eder.  

Müteselsil Kefil Nedir?

Kefil, borçlu kişi borcunu ödemediği takdirde borcun tahsilinden sorumlu olan kişidir. Müteselsil kefil, borcun ödenmemesi durumunda, borcu asıl borçlu yerine ödemek zorunda olan kefil için kullanılan isimdir. Müteselsil kefili, borç sahibi olan kimse gibi borcun ödenmesi sorumluluğuna tabi tutulan kişidir. Müteselsilen borçlu olmak istemeyen kişilerin gerçek ve tüzel kişilerle bunu göz önünde bulundurulmak üzere sözleşme imzalaması gerekmektedir. Sözleşmede müteselsil sorumluluk maddesi bulunuyor ise, alacaklı kişi için bu hak kendiliğinden doğar.

Müteselsil kefillikte, borcu ödemekle yükümlü olan asıl borçlu ile kefil aynı konumdadır. Herhangi bir tahsilat sorunu çıktığında, müteselsil kefil de tıpkı asıl borçlu gibi birinci dereceden yükümlülüğe tabi tutulabilir. Alacaklı, tahsilat işlemini borç sahibi ile iletişime geçmeden direk müteselsil kefilden de sağlama hakkına sahiptir.

Müteselsil Borçluluk Nedir?

Müteselsil borçluluk, borç sahibinin alacaklılardan her birine borcun tamamını isteme hakkını tanıdığı veya kanunun belirlediği durumlarda doğar. Borç sahibi, alacaklılardan birine yaptığı ifa ile bütün alacaklılara karşı borcunu ödemiş olur. Alacaklılardan birinin veya mahkemeye başvurmuş olduğu kendisine bildirilmedikçe, borçlu onlardan dilediği birine ifada bulunabilir. Aksi kararlaştırılmadıkça veya alacaklılar arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinden anlaşılmadıkça, alacaklılardan her birinin edim üzerindeki hakları eşittir. Kendisine düşen paydan fazlasını elde eden alacaklı, bu fazlalığı payını alamamış olan diğer alacaklılara ödemekle yükümlüdür.

Bizimle İletişime Geç

İhtiyacın olan her konuda sana yardım etmeye hazırız. Aşağıda iletişim bilgilerini paylaş, en kısa zamanda sana ulaşalım.