Geri Dön
Serbest Meslek Makbuzu Nedir?
Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabının mesleki faaliyetleri karşılığında yaptığı tahsilatlar için düzenlediği değerli bir evraktır. Bu noktada, "e-SMM nedir?" diye merak edenler olacaktır. Pek çok belgenin elektronik sisteme taşındığı gibi serbest meslek makbuzunun da elektronik portalda hazırlanması 2022’de artık mümkün. Serbest meslek makbuzunun elektronik ortama taşınması ile oluşturulan belgeye e-SMM denir.Serbest Meslek Makbuzu Nasıl Kesilir?
Serbest meslek makbuzu düzenlemek için şu üç adımı takip edebilirsiniz:- Vergi Dairesi'nden serbest meslek mükellefiyeti açtırın.
- Anlaşmalı matbaada serbest meslek makbuzu bastırın.
- Hizmetinizi verdikten sonra makbuzu doldurup müşterinize verin.
- Faturadaki gibi malın teslimi veya hizmetin gerçekleşmesinden itibaren 7 gün içerisinde düzenlemesi gereken belgeden ayrı olarak serbest meslek makbuzunun, tahsilâtın yapıldığı an düzenlenmesi gerekir. Aynı gün düzenlenmesinin sebebi serbest meslek kazancının tahsil esası ilkesine dayanır. Serbest meslek makbuzunun düzenleme süresi belli olduğundan başvuru süresi ve son gün gibi tarihlere dikkat etmek gerekir. Serbest meslek makbuzu, iki sayfa olarak düzenlenir ve bu sayfalardan biri müşteriye verilir.
Serbest Meslek Makbuzu Hesaplama
Verdiğiniz hizmet ile ilgili düzenleyeceğiniz basit usül makbuz için hesaplama yaparken hem stopaj oranını hem de KDV tutarını göz önünde bulundurmamız gerekir. Gelin, şimdi aşağıdaki örnek üzerinden birlikte serbest meslek makbuzu hesaplaması yapalım:Diyelim ki, müşterinize sağladığınız hizmetin brüt tutarı 500 TL olsun.
Bu durumda;
Stopaj tutarı: Brüt tutar x %20
500 x 20/100= 100 TL’dir.
Net tutar: Brüt Tutar - Stopaj Oranı
500 - 100 = 400 TL
%18 KDV oranı için; 500 x 18/100= 90 TL
NET: 400 + 90= 490 TL’lik makbuz düzenlenir ve bu tutar müşteriden tahsil edilir.
Serbest Meslek Makbuzu Ne Zaman Kesilir?
KDV’de tahsilat değil tahakkuk esastır. Bu sebeple, vergiyi doğuran olay yani hizmet sunumu ve tahsilat gerçekleştiği anda makbuzun da kesilmesi gerekir. Bu işlemin iptali olmaz. Vergi Usul Kanununa göre fatura ve serbest meslek makbuzlarının kesimi, mal ya da hizmetin sunulduğu, yani işin bittiği ya da karşılığının tahsil edildiği tarihte düzenlenip kesilmek mecburiyetindedir. Geç kesilmesi halinde, usulsüzlük yapılmış olur. Usulsüzlük ise para cezasına tabidir. Muhasebe kaydınızı sizin için mali müşaviriniz düzenleyebilir ve serbest meslek makbuzu işlemlerinizi gerçekleştirebilir. Düzenlemeleri yaparken stopajlı ve stopajsız diye belirtmeniz gerekir. İade faturaları, tevkifatlı faturalar, hepsi başvurusunu yapmanız ve işlemeniz gereken belgelerdir.Serbest Meslek Makbuzu Kimler Keser?
Gelir Vergisi Kanunu'nun 66. maddesinin birinci fıkrasında serbest meslek erbabı şu şekilde tanımlanmıştır: Serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez.Buna göre; kendi nam ve hesabına, mutat meslek halinde faaliyette bulunan; avukat, doktor, diş hekimi, veteriner hekim, mimar, mühendis, müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir, danışman, ressam, yazar, bestekar, kimyager, noter, serbest öğretmen, artist, menajer, senarist, yönetmen, ebe, sünnetçi, arzuhalci, rehber ve sağlık memuru vb. kişiler serbest meslek erbabıdır.
Bu noktada şunu da belirtmek isteriz. Serbest meslek faaliyeti icra eden hekimler (diş hekimleri ile veteriner hekimler dahil), işyerlerinde kredi kartı okuyucuları (POS-Point of Sale) bulundurmak ve kredi kartı ile yapılan ödemelerde bu cihazları kullanmak zorunda oldukları için, söz konusu cihazlarla düzenlenen POS fişleri Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmiş serbest meslek makbuzu olarak kabul edilir.
Serbest Meslek Makbuzu Kimler Kullanır?
İlgili kanuna göre serbest meslek kazancı olarak değerlendirilen kazançlar şunlardır:- Tahkim işleri ele alınarak, hakemlerin kazandıkları bedeller
- Gümrük komisyonculuğu
- Serbest meslek faaliyetlerine bağlı olarak kolektif ve adi şirketlere ortak olanlar
- Komanditeler
- Bilumum borsa ajan ve acenteleri
- Noterler
- Noterlik görevi ile ifa olan mükellefler
- Dava vekilleri
- Konser veren sanatçılar
- Serbest meslek erbaplarının mesleki ve ticari işlerini kontrol edenler
- Vergi Usulü Kanunu içerisinde yer alan 155. maddede bulunan şartlardan en az olmak şartı ile iki tanesini taşıyan şu kimseler de serbest meslek kazancı elde ediyor sayılır:
Sünnetçiler
Arzuhalciler
Sağlık memurları
Rehber hizmeti verenler
E-Serbest Meslek Makbuzu Nedir?
Elektronik serbest meslek makbuzu (e-SMM), serbest meslek erbaplarının sundukları hizmet karşılığında yaptıkları tahsilatlar için elektronik ortamda düzenledikleri belgeye verilen addır. Bir başka deyişle, e-serbest meslek makbuzu, matbu serbest meslek makbuzunun elektronik ortamda düzenlenmiş halidir. Hukuki olarak matbu makbuzdan hiçbir farkı olmayan bu belge, muhatabının isteği doğrultusunda kağıt veya dijital ortamda iletilebilir. 2020 yılında e-serbest meslek makbuzu uygulamasına geçme zorunluluğu gelmiştir. Bu yüzden makbuzlar online hazırlanmalıdır. Serbest meslek sahipleri e-serbest meslek makbuzu mükellefi sayılır. Bu dosyaları e-arşiv’de tutabilirsiniz.E-Serbest Meslek Makbuzu Nasıl Kesilir?
e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) düzenlerken, aşağıdaki bilgilere yer verilmesi gerekir:- Serbest meslek erbabının isim, adres, vergi dairesi bilgileri,
- Serbest meslek erbabının vergi kimlik numarası ya da TC kimlik numarası,
- Müşterinin isim ya da unvanı, adresi, kişi vergi mükellefi ise vergi dairesi bilgisi, vergi kimlik numarası veya TC kimlik numarası,
- Alınacak ödemenin miktarı, KDV ve stopaj bilgileri,
- Belge numarası,
- Saat ve dakika dahil olmak üzere belgenin düzenlenme tarihi.
- Gerekli durumlarda mükellef makbuz üzerinde farklı bilgilere de yer verebilir.
