Tevkifat kelimesi bölüşme ve kesinti yapma işlemlerini ifade etmek için kullanılmaktadır. Devlet, alacağı katma değer vergisini (KDV) sadece satıcıdan almamaktadır. Bunun yerine alıcı ve satıcı arasında bölüştürmektedir. Bu şekilde ödemenin daha düzgün ve düzenli olmasına katkı sağlamaktadır. Bu yazımızdan tevkifatlı faturaya yakından göz atacağız.

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura, hesaplanan KDV tutarının satıcı ve alıcı arasında paylaştırıldığı faturadır. Normal ve irsaliyeli faturadan farksız olan tevkifatlı faturada, faturanın konusu olan vergi, alıcı ve satıcı arasında bölüştürülüp ikisinden de alınır. Tevkifatlı fatura kesmek için bir avukata ihtiyacınız yoktur. Yani tevkifatlı fatura işleme, vergi dağıtımının kolaylaştırılması için oluşturulmuş bir sistemdir. Tevkifatsız faturaları muhasebe kaydına işlediğinizde vergi işlemleri ile ayrı olarak uğraşmanız gerekir. 

Tevkifat Nedir?

Tevkifat sözcüğü TDK sözlüğünde “para konusundaki kesintiler”olarak açıklanır. Vergi açısından bakarsak tevkifat kelimesi bölüşme ve kesinti yapma işlemlerini açıklamak için kullanılır. Devlet, alacağı katma değer vergisini (KDV) sadece satıcıdan almaz, onun yerine alıcı ve satıcı arasında bölüştürür. Bu şekilde ödemenin daha düzgün ve düzenli olmasına katkı sağlar.

İki tür tevkifat vardır. Bunlardan biri gelir vergisi tevkifatı, diğeri de KDV tevkifatıdır. Her iki tevkifat çeşidini de detaylı anlamak gerekir. Gelir vergisi tevkifatı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde sayılan gelir türleri üzerinden Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen oranlarda yapılan kesintidir. Gelir vergisi tevkifat oranlarını Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) Gelir Vergisi Tevkifat Oranları sayfasında bulabilirsiniz. KDV tevkifatı, yasada belirli malların alım satımı ya da hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin alıcılardan bazen tamamı bazen de kanunda belirlenen oranda kesinti yapılarak satıcı yerine vergi dairesine (vergi sorumlusu sıfatıyla) beyan edilmesi ve ödenmesidir.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

KDV sorumluluğunu alıcı ve satıcı arasında yarı yarıya paylaştıran tevkifatlı faturaya örneğini inceleyelim:

Tutarı 1.000 TL olan bir satış faturamız olduğunu varsayalım. Faturaya %18 oranında KDV eklediğimizde faturanın KDV tutarı 180 TL, genel toplamı ise 1.180 TL olacak. Buna göre satıcı olarak 180 TL KDV ödemeliyiz. Eğer tevkifat oranımız da varsa ve kullandığımız oran 5/10 ise 180 TL’lik KDV tutarımızın 5/10’u, yani yarısı 90 TL eder. Yani 90 TL’lik bu kısmın tevkif edilmiştir, ödeme sorumluluğu da bizden alıcıya geçmiştir. Artık 90 TL’lik sorumluluk bizim, kalan 90 TL’lik kısım alıcınındır. Faturanın genel toplamı bizim için 1180 TL’den 1090 TL’ye iner. (Tevkifat oranını biz belirlemeyiz önceden belirlenmiş 5/10, 9/10 gibi oranları kullanırız.) Alıcının tevkifatlı satış faturası düzenlememiz için bir talebi varsa ondan tevkifat oranını öğrenip mali müşavirimize de danışarak ilerleyebiliriz. Faturalarınızı e-arşiv üzerinden tevkifatlı e-fatura olarak da düzenleyebilirsiniz. 

Kimler Tevkifatlı Fatura Keser?

Tevkifatlı fatura kesme şartlarını sağlayan kurumlar ve kişiler:

• Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve teşkil ettikleri birlikler
• Döner sermayeli kuruluşlar
• Döner sermayeli kuruluşlar
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
• Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları
• Bankalar
• Kamu iktisadi teşebbüsleri
• Özelleştirme kapsamındaki kuruluşla
• Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil tüm borsalar
• Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına veya birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler
• Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören şirketler

Tevkifatlı Fatura Kimlere Kesilir?

Tevkifatlı satış faturası kesilebilecek belli başlı işlemler ve servisler vardır. Bu servislere bazı örnekler aşağıda sıralanmıştır.

• Temizlik, nakliye, çevre ve bahçe bakım hizmetleri
• Özel güvenlik hizmetleri
• Yemek servisi hizmetleri
• Belirli yapım işlemleri ve bunlara ait mimarlık, mühendislik hizmetleri
• Danışmanlık, yapı denetim ve genel denetim hizmetleri
• Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ilişkin tamir, bakım ve onarım hizmetleri

Tevkifatlı Fatura Nasıl Hesaplanır?

Kdv hesabına göre tevkifat bu şekilde hesaplanır;
Mal ve Hizmet Bedeli (1000 TL) X [1 + (KDV Oranı (%18) /100)] = 1000 X 1,18 = 1180 TL üzerinden faturalandırılır. 
Burada uyguladığımız KDV bedeli,
Mal ve Hizmet Bedeli (1000 TL) X [(KDV Oranı (%18) /100)] = 1000 X 0,18 = 180 TL’dir.
Tevkifat sadece KDV’ye uygulanır ve Toplam KDV X (Tevkifat oranı)formülü bize toplam tevkifatı verir.
Dolayısıyla,
Toplam KDV (180 TL) X (Tevkifat oranı (7/10 yada %70)) = (180 X 7)/(10) ve ya (180 X 70)/(100) = 126 TL tevkifat bedeli çıkar.
180-126=54 TL KDV ile 1054 TL işletmemize ödenirken, 126 TL tevkifat bedelini alıcı kuruluş vergi dairesine öder.

Tevkifatlı Fatura Neden Kesilir?

Aslına bakılırsa tevkifatlı fatura, her ürün ve hizmet satışında uygulanmıyor. Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen işlemler için tevkifat uygulanması gerekiyor. Tevkifat fatura kesme işlemi uygulanabilen hizmetleri aşağıdaki şekilde listeleyebiliriz;

• Belirli yapım işleri ve bunlara ait mühendislik – mimarlık hizmetleri
• Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri
• Özel güvenlik hizmetleri
• Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ilişkin tamirat, bakım ve onarım hizmetleri
• Yemek servisi
• Danışmanlık ve denetim hizmetleri
• Yapı denetim hizmetleri

Tevkifatlı Fatura Ödemesi Nasıl Yapılır?

Tevkifat, kelimesi maddi kesinti anlamına gelir. Vergi anlamında ise bölüşme ve kesinti yapma manası taşır. KDV Tevkifatı ve Gelir Vergisi Tevkifatı olmak üzere iki türü bulunur. 
Gelir Vergisi Tevkifatı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde belirtilen gelir türleri üzerinden, Bakanlar Kurulu tarafınca belirlenen oranlarda yapılan kesintiye denir. Bu oranları Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Gelir Vergisi Tevkifat Oranları sayfasında bulabilirsiniz. 
KDV Tevkifatı, kanunda belirli malların alım satımı veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, alıcılardan bazen tamamı bazen de kanunda belirlenen oran kadar kesinti yapılır. Bu kesinti, satıcı yerine vergi sorumlusu sıfatıyla vergi dairesine beyan edilir ve ödenir. 

Vergi Tevkifatı Nedir?

Tevkifat, Kesinti ve Stopaj eş anlamlı kelimeler olmakla birlikte vergi kanunlarında tevkifat adı altında karşımıza çıkmaktadır. Tevkifatlı ve stopajlı fatura olamaz, çünkü aynı anlama gelmektedir. Arapça kökenli bir kelime olan tevkifatın TDK sözlüğündeki anlamı ise para konusunda kesintidir. Kaynakta kesilen bir vergi türü olan tevkifat uygulamasıyla vergi tahsilatının kolaylaşması ve en düşük tutarların bile vergilendirilmesi amaçlanmaktadır. 2022’de 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi ile geçici 61, 64, 67, 68 ve 69. maddeleri, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15. ve 30. maddelerinde zikredilen Vergi Tevkifatı; Gelir ya da Kurumlar vergisine tabi olan bir kazancın işverenler veya vergi tevkifatı yapmaya sorumlu olan kişiler tarafından, nakden veya hesaben yaptıkları ödeme esnasında, kanunda belirtilen oranlarda, istihkak sahiplerinin gelir/kurumlar vergilerine mahsuben tevkifat yapılması ve yine bunlar adına peşin olarak ödenmesi şeklinde tanımlanabilir. Tevkifat; ödemelerin Brüt tutarları üzerinden hesaplanırken, G.V.K.- 94. maddesinde belirtilen ücret gelirlerinin Safi tutar üzerinden hesaplanması ise bu durumun istisnasını oluşturmaktadır. Stopajda kural olarak ödemeyi yapan taraf, kesintiyi beyan eder ve devlete öder. Ödemeyi alan taraf ise, Yıllık Gelir/Kurumlar Vergisi beyannamesinde beyan ederek, beyanname üzerinden hesaplanan gelir/kurumlar vergisine mahsup edebileceği gibi, mahsubu yapılan miktarın gelir/kurumlar vergisinden fazla olması halinde aradaki farkın vergi dairesince mükellefe bildirileceği ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve  tevkifatlı faturası iadesi olunacağı tabiidir. 

Kdv Tevkifatı Nedir?

KDV tevkifatı, satıcıya ödenen KDV değerinin tamamını ya da bir kısmını ana tutardan düşürerek direkt vergi dairesine ödeme uygulamasına verilen isimdir. KDV tevkifatında faturaya işlenen verginin bir kısmı satıcıdan bir kısmı da alıcıdan alınır. KDV tevkifatı uygulamasıyla, KDV ödemelerinden direkt olarak devlete vergi ödemesi gerçekleştirildiği için vergi kaçırma ve fatura kesme sınırının aşılması gibi usulsüzlüklerin önüne geçilir. KDV tevkifatı uygulamasında satılan mal ya da hizmete göre hareket edilmesi gerekir. KDV oranları mal ve hizmetlere göre değişkenlik gösterir. Bu nedenle KDV tevkifatında da satılan malın veya hizmetin türüne göre farklılıklar oluşur. KDV tevkifatı uygulamasında, alınan mal ya da hizmetin toplam tutarı üzerinden hesaplama yapılır. Daha sonra mal ya da hizmete air oran toplam fiyattan düşürülür. Bu eksilen tutar satıcıya ödenmesi gereken miktarı gösterir. Kalan KDV tutarının ise vergi dairesine ödenmesi gerekir. Tevkifatlı faturalar KDV oranı, KDV tutarı, KDV tevkifat oranı ve KDV tevkifat tutarı gibi bilgileri içerir. Bu hesapların elden yapılması yerine fatura üzerinde bulunan vergi numarasıyla vergi dairesine başvurmak da mümkündür. Böylelikle ilgili dönemlere ait ödemeleri beyanname vererek ödemek de mümkün olur.

KDV tevkifatlı fatura kesmeme cezası ile ilgili yapılan açıklama şu şekildedir: “3065 sayılı Kanunun (9/1) inci maddesi kapsamında sorumlu tayin edilenlerin, sorumlu sıfatıyla beyan edip ödemeleri gereken vergilerin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu vergi tutarının ikmalen veya resen tarh edilerek vergi ziyaı cezası kesilmesi ve gecikme faizi hesaplanması gerekmektedir. Sorumlu sıfatıyla beyan edilmeyen tutarın 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılmamış olması bu şekilde işlem tesis edilmesine engel değildir. Sorumlu sıfatıyla beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen KDV tutarının satıcı tarafından beyan edilmiş olması halinde sorumlu adına yapılacak tarhiyatta vergi aslı aranmaz. Sorumlu tarafından beyan edilip ödenmesi gerekirken satıcı tarafından beyan edilen KDV’nin ödenmiş olması halinde, bu verginin normal vade tarihinden ödendiği tarihe kadar; söz konusu verginin ödenmemiş olması halinde ise normal vade tarihinden yapılacak tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar gecikme faizi uygulanır.” Ancak konuya ilişkin yukarıda yer alan açıklamalar, uygulamada ortaya çıkabilecek muhtemel sorunları karşılamamaktadır. Konuya ilişkin Tebliğde örneklere yer verilmemesi önemli bir eksiklik olarak düşünülmektedir. 

KDV için kesilen tevkifatlı faturalarda kısmi oran tevkifat aşağıdaki şekilde uygulanır:

• İşgücü Temin Hizmeti 9/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Özel güvenlik hizmetleri 9/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*) Yalnızca özel güvenlik sistemlerinin kurulması bu kapsamda tevkifata tabi değildir. Ancak bu kurulumun Tebliğin (3.2.1.) bölümünde açıklanan yapım işlerinin özelliklerini taşıması halinde, bu kapsamda tevkifat uygulanacaktır.
• Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimleri 9/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Yemek Servisi ve Organizasyon Hizmetleri 5/10 (Kısmi Tevkifat) Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Fason Olarak Yaptırılan Tekstil Ve Konfeksiyon İşleri, Çanta ve Ayakkabı Dikim İşleri ve Bu İşlere Aracılık Hizmetleri 5/10 (Kısmi Tevkifat) Fason işlerle ilgili aracılık hizmetleri aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde tevkifata tabidir. Bazı KDV mükellefleri; - Fason iş yaptıracak olanlara, fason iş yapacak işletmeleri, - Fason iş yapacak işletmelere, fason iş yaptıracak olanları, temin etmek suretiyle aracılık hizmeti vermektedir. Bu hizmetlerde aracı firmanın fason işle ilgili bir sorumluluğu bulunmamakta, sadece tarafları bir araya getirmektedir. Bu aracılık hizmetleri bu bölüm kapsamında tevkifata tabidir. Fason yapılmak üzere alınan işin tamamen başka firmalara fason olarak yaptırılması halinde de her iki aşamada tevkifat uygulanacaktır.
• Yapı denetim hizmetleri 9/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma/Götürme Hizmeti 9/10 (Kısmi Tevkifat) Tüm KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir)
• Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri 7/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın ) (*)
• Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik mimarlık ve etüt-proje hizmetleri, 2/10 (Kısmi Tevkifat) Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın ) (*)
• Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri, 5/10 (Kısmi Tevkifat) Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler 9/10 (Kısmi Tevkifat) Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Profesyonel Spor Kulüplerinin Yayın, Reklam ve İsim Hakkı Gelirlerine Konu İşlemleri 9/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Servis Taşımacılığı Hizmeti 5/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetleri 5/10 (Kısmi Tevkifat) Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Külçe Metal teslimlerinde tevkifat uygulanmayacak, bu safhalardan sonraki el değiştirmelerde ise tevkifat uygulanacaktır. Hurda metalden elde edilen külçelerin ithalatçıları ve üreticileri tarafından tesliminde de tevkifat uygulanacaktır. 5/10 (Kısmi Tevkifat Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Hurda metallerden elde edilenler dışındaki bakır, çinko ve alüminyum külçelerinin ithalatçılar ve ilk üreticiler (cevherden üretim yapanlar) tarafından yapılan Bakır, Çinko ve Alüminyum kurşun Ürünlerinin Teslimi 5/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve aşağıda Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*) Bunların, ilk üreticileri (cevherden üretim yapanlar) ile ithalatçıları tarafından tesliminde tevkifat uygulanmayacak, sonraki safhaların teslimleri ise tevkifata tabi olacaktır.
• Hurda ve Atık Teslimi 5/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*)
• Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kağıt ve Cam Hurda ve Atıklardan Elde Edilen Hammadde Teslimi 5/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın ) (*)
• Ağaç ve Orman Ürünleri Teslimi 9/10 (Kısmi Tevkifat) Hizmet Alan tüm KDV mükellefleri ve Aşağıda belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın) (*) Söz konusu malların ithalatçıları tarafından tesliminde tevkifat uygulanmayacaktır. İthalatçılar tarafından yapılacak teslimlerde, satıcı (ithalatçı) tarafından düzenlenecek faturada “Teslim edilen mal doğrudan ithalat yoluyla temin edildiğinden tevkifat uygulanmamıştır.” açıklamasına ve ithalata ilişkin alış faturası ve gümrük beyannamesi bilgilerine yer verilecektir.
• KDV mükellefleri tarafından, 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve 117 sayılı tebliğde belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında 5/10 (Kısmi tevkifat) 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idareler.

Tevkifatlı Fatura Avantajları

Tevkifatlı faturada hesaplanan katma değer vergisi miktarı alıcı ile satıcı arasında paylaştırılır. Bu fatura sınırında aslında normal ve irsaliyeli fatura ile aynıdır. Sadece, tevkifatlı faturada faturanın konusu olan vergi, alıcı ile satıcı arasında bölüştürülerek ikisinden de alınır. Böylece KDV sorumluluğu, alıcı ve satıcı arasında yarı yarıya paylaştırılmış olur. Vergilendirme işleminin faturanın içinde yapılması tarafları vergi işlemleri ile uğraşmaktan kurtarır.