Kurumlar Vergisi Nedir? Kurumlar Vergisi Hesaplama

Kurumlar vergisi birçok kişi tarafından gelir vergisi ile karıştırılmaktadır. Gelir ve kurumlar vergisi arasındaki temel fark gelirin sahibinin kim olduğudur. Gelir vergisi genellikle bir yıllık kazanç (kâr) ve irat üzerinden izleyen yıl alınan bir vergidir. Gelirin sahibi, gerçek kişi tacir olarak kayıt yaptırırsa Gelir Vergisi, şirket olarak kayıt yaptırırsa Kurumlar Vergisi mükellefi olur. Kurumlar vergisi tahakkuku için özel beyannamenin onaylanmış olması gerekir. Kurumlar vergisinin periyodik zamanları vardır, belli dönemlerde kurum vergisi ertelemeleri açıklansa da bunlar devamlı olmamaktadır. 

Kurumlar Vergisi Nedir?

Kurumlar vergisi kurum kazançları üzerinden alınan vergidir. Kurumlar vergisi mükellefi olan kurumlar, tüzel kişiliğe sahip olmalıdır. Sermaye şirketleri, kurum olarak kabul edilir ve kurumlar vergisi mükellefidir. Şahıs şirketleri ise kurumlar vergisi ödemez. Kurumlar Vergisi Kanununun birinci maddesine göre kurumlar vergisinin konusu yani üzerine vergi konulan ve verginin kaynağını oluşturan ekonomik unsurlar şunlardır:

• Sermaye şirketleri (anonim şirket, limited şirket, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler)
• Kooperatifler
• İktisadi kamu kuruluşları
• Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler (sendikalar dernek; cemaatler vakıf sayılır)
• İş ortaklıkları

Bu unsurlar kurumlar vergisine tabii olmakla beraber bazı durumlarda kurumlar vergisi istisnası mevcuttur. Kurumlar vergisi istisna kazançların ayrı olarak incelenmesi gerekir. İstisnalar hesaba katıldığında bazı kurumlar indirimli kurumlar vergisi ödeme hakkı kazanabilirler.

Kurumlar Vergisi Hesaplama

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesine göre şirketin gayrisafi hasılatından kanunda belirtilmiş giderler çıkarıldıktan sonra elde edilen tutar üzerinden hesaplanır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde tahakkuk eden matrahın ne kadarının vergilendirileceği belirlenmiştir.  Kurumlar Vergisi 2018, 2019 ve 2020 yılları için %22 oranındayken, 2021 yılı için %25 oranındaydı. Kurumlar Vergisi Oranı ilgili kanunun 13. maddesine göre 2022 yılı için %23 olarak belirlenmiştir. Teşviklere tabi şirketler veya bazı dönemlerde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın açıkladığı kurallara uygun olarak vergilerini ödeyen şirketler için bu oranda çeşitli oranlarda indirim olabiliyor.

Şirketler tüm şubeleri, büroları, imalathaneleri için ayrı ayrı beyanname hazırlamazlar, tüm faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarını tek mükellefiyet üzerinden tek beyanname ile öderler. Şirket mali yıl içerisinde zarar etmişse bir sonraki mali yılın vergi matrahında bu zararı gösterebilir ve vergiye konu olan tutardan düşebilir ancak en fazla beş yıl önceki dönemin zararı tahakkuk ettirilebilir.

Kurumlar Vergisi Oranı 2022

 5/04/2021 tarihli ve 7316 sayılı “AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN” ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda bazı değişiklikler gerçekleşti.

Buna göre Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 13’üncü madde uyarınca %20 olan kurumlar vergisi oranı; 2021 yılı kurum kazançları için %25, 2022 yılı kurum kazançları için ise %23 oranında uygulanacaktır.

2022 yılında 2021 yılı gelirlerine ilişkin yıllık beyanname verecek gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri verdikleri beyanname üzerinden hesaplanan vergiyi yüzde 5 indirimli ödeyebilirler. Burada Hazine ve Maliye Bakanlığı uyumlu mükellefleri ödüllendirmektedir. Kurumlar vergisi %5 indirimden yararlanacak olanlardan ilki, Gelir Vergisi Kanunu’na tabi olan ticari kazanç sahipleridir. İkincisi, Gelir Vergisi Kanunu’na tabi olan zırai kazanç sahipleridir. Üçüncüsü, Gelir Vergisi Kanunu’na tabi olan serbest meslek kazanç sahipleridir. 

Yıllara göre Kurumlar Vergisi Oranı 2022 ve diğer yıllara ait oranları aşağıda görebilirsiniz:

YILLAR	ORANLAR
2022	% 23
2021	% 25
2020	% 22
2019	% 22
2018	% 22
2017	% 20
2016	% 20
2015	% 20
2014	% 20
2013	% 20
2012	% 20
2011	% 20
2010	% 20
2009	% 20
2008	% 20
2007	% 20
2006	% 20
2005	% 30
2004	% 33
2003	% 30

Kurumlar Vergisi Mükellefleri Kimlerdir?

Kurumlar vergisi mükellefleri aşağıda sıralandığı gibidir:

• Sermaye şirketleri: Limited şirket, anonim şirket ya da sermayesi paylara bölünmüş olan şirketler sermaye şirketleridir. Ayrıca bu fonlara benzer olan yabancı fonlar da yine sermaye şirketleri arasında yer almaktadır.
• Kooperatifler: 1163 sayılı Kooperatif Kanunu ya da özel kanunlara göre kurulmuş olan kooperatif şirketler ya da onlara benzer olan yabancı kooperatifler bu mükelleflerin içine girer.
• Dernek ya da vakıflara ait olan iktisadi tüm işletmeler: Derneklere ya da vakıflara bağlı olan ve faaliyetleri de devamlı olan yabancı işletmeler de yine bu kategoriye girer. Sendikalar ve Cemaatler de bu kategoridedir. Bunların hayır kurumu olması ya da tüzel bir kişiliğe sahip olmamaları vergi mükellefi olmalarını engellemez.
• İş ortaklıkları: Belirli bir iş kurarak ortak kazanç elde etmek için kurulan bu yerlerin şahıs ortaklığı ya da gerçek kişiler olmasına gerek olmadan vergi mükellefi oldukları kabul edilir.
• Yatırım fonlar: Sermaye piyasası kanunun gereğince fonlara katılmak için toplanan paralar ya da diğer varlıklar ile oluşturulan portföyler ve bu portföyleri işleten şirketler de kurumlar vergisi mükellefleri arasındadır. Emeklilik yatırım fonları ile konut ve varlık finansmanı fonları da bu kategori içinde yer alır.
• İktisadi kamu kuruluşları: İl özel idarelerine, devlete, belediyelere ya da diğer kamu idarelerine bağlı olan ticari, zirai ya da sinai işletmeler de kurumlar vergisi mükellefleri arasındadır. 

Kurumlar Vergisinin Alınma Nedenleri Nelerdir?

 Kurumlar vergisinin alınma sebepleri, kurumlar vergisi özelliklerine ve  kurumlar vergisine tabi olanların maddi durumlarına dayanır. Kurumlar, gerçek kişilerin oluşturduğu hukuki yapılardır. Kurumların elde ettikleri kazançlar, kurum ortaklarına dağıtılır ve dağıtılan bu gelir üzerinden gelir vergisi ödenir. Bu nedenle gelir vergisinden farklı, ayrı bir kurumlar vergisine gerek olup olmadığı tartışmalıdır. Kurumlar vergisinin alınma nedenleri temelde, kurumların onu meydana getiren ortaklardan ayrı ve bağımsız bir hukuki kişiliği olduğu ve buna bağlı olarak da kurumların da ayrı birer mali güce / vergi ödeme gücüne sahip oldukları noktasında birleşmektedir. Özellikle sermaye bulma, kredi alma imkanları mali gücün farklılığını gösteren unsurlardandır. Ayrıca kurumların vergilendirilmesi, siyasi popülarite ve yeni bir kamu finansman aracı yaratma gibi nedenlerle de desteklenmektedir. Bunlara ek olarak, kurumların dağıtılmayan kazançlarının vergilendirilmesi kurumlar vergisinin bir diğer varlık sebebi olarak gösterilmektedir. Kurumlar vergisi, aynı zamanda ayırma kuramına da uygundur.

Kurumlar Vergisi Ne Zaman Ödenir?

Gelir İdaresi Başkanlığı, mükerrer 28’inci maddesinin verdiği yetkiye istinaden 115 No.lu VUK Sirkülerinde 1 Nisan 2019 tarihinden itibaren verilmesi gereken bazı vergi beyannamelerinin verilme sürelerini yeni bir belirleme yapılıncaya tek seferde ödenen vergilerde ödeme süresinin, taksitle ödenen vergilerde ise ilk taksit ödeme süresinin son günü bitimine kadar uzatma kararı almıştır. Kurumlar vergisi son gün aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. 

Muhtasar Ödeme Zamanı	Takip eden ayın 26’sı	Takip eden ayın 26’sı
Damga Vergisi Ödeme Zamanı	Takip eden ayın 26’sı	Takip eden ayın 26’sı
Katma Değer Vergisi Ödeme Zamanı	Takip eden ayın 26’sı	Takip eden ayın 26’sı
Yıllık Gelir Vergisi Ödeme Zamanı	Mart Ayının son günü	Mart Ayının son günü
Kurumlar Vergisi Ödeme Zamanı	Nisan Ayının son günü	Nisan Ayının son günü
Geçici Vergi 1. Dönem Ödeme Zamanı	17 Mayıs	17 Mayıs
Geçici Vergi 2. Dönem Ödeme Zamanı	17 Ağustos	17 Ağustos
Geçici Vergi 3. Dönem Ödeme Zamanı	17 Kasım	17 Kasım

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Nedir?

Kurumlar Vergisi, ilgili vergi dairesi tarafından mükelleflerin tüzel kişiliği adına; iktisadi kamu kuruluşları ile derneklere ve vakıflara ait iktisadi işletmelerden tüzel kişiliği olmayanlar için bağlı oldukları kamu tüzel kişileri ya da dernek veya vakıf adına; fonlarda fonun kurucusu adına; iş ortaklıklarında ise verginin ödenmesinden müteselsilen sorumlu olmak üzere yönetici ortak veya ortaklardan herhangi birisi adına tarh olunur. Beyan, Kurumlar Vergisi Beyannamesi ile gerçekleştirilir. Kurumlar Vergisi Beyannamesi, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) web sitesinin Beyanname Formları sayfasından temin edilebilir. e-Beyanname uygulamasından faydalananlar beyannamelerini elektronik ortamda son beyan verme günü saat 24:00’e kadar gönderebilirler. İnternetten inceleyeceğiniz bir kurumlar vergisi beyannamesi örneği ne olduğunu daha net anlamanızı sağlayacaktır. 

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

Kurumlar vergisi beyannamesi bir tür vergidir. Bu vergiyi, sermaye şirketleri ödemek zorundadır. Ancak şahıs şirketleri tüzel bir kişiliğe sahip olmaması nedeniyle vergiyi ödemekle yükümlü değildir. Bununla beraber, kurumlar vergisi beyannamesi ne zaman ve hangi ayda verilir merak ediliyor. Kurumlar vergisi kanununa göre, kurumlar vergisi beyannamesi 3 aylık dönemi izleyen ayın 26’ncı günü akşamına kadar teslim edilmelidir. Yani beyannamelerin 3 aylık olarak takip edilmesi gerekir.